مالکیت

مالکیت حقی است که دارنده آن می تواند در آن تصرف کند و یا دیگران را از تصرف در آن قسم که مالک است منع کند (استفاده بلامنازع). در این خصوص ماده 30 قانون مدنی بیان داشته است که :

ماده 30 قانون مدنی:

هر مالکی نسبت به مایملک خود حق همه گونه تصرف و انتفاع دارد مگر در مواردی که قانون استثناء کرده باشد.

اقسام مالکیت

می توان مالکیت را به دو قسم مالکیت اصلی و مالکیت تبعی تقسیم نمود:

1. مالکیت اصلی: تعریف مالکیت اصلی ساده می باشد. همانطور که به ذهن نیز تبادر می شود مالکیت اصلی نسبت به مال است. به عبارت دقیق تر مالکیت مالک نسبت به اصل مملوک را مالکیت اصلی می گوییم. مثل مالکیت شخص الف بر زمین کشاورزی خود که مطابق سند او مالک است.
2. مالکیت تبعی: برای درک بهتر مالکیت تبعی، تعریف آن را با مقدمه ایی تمثیلی شروع می کنیم. در مثالی که در قسم اول بیان گردید، گفته شد که مالکیت شخص الف بر زمین کشاورزی خود را مالکیت اصلی می نامیم؛ حال اگر این زمین کشاورزی ثمراتی دهد، آن ثمرات و متعلقات از توابع آن زمین کشاورزی است درنتیجه مالکیت آن با مالک اصلی است. در واقع مالکیت مالک بر ثمرات و متعلقات توابع مملوک را مالکیت تبعی می نمامیم.

مالکیت تبعی بر محصول زمین

ماده 33 قانون مدنی در خصوص مالکیت تبعی بر نما و محصولاتی که از زمین حاصل می شود بیان داشته است که:

ماده 33 قانون مدنی:

 نما و محصولی که از زمین حاصل میشود مال مالک زمین است چه به خودی خود روئیده باشد یا به واسطه عملیات مالک مگر اینکه‌ نما یا حاصل از اصله یا حبه غیر حاصل شده باشد که در این صورت درخت و محصول مال صاحب اصله یا حبه خواهد بود اگر چه بدون رضای صاحب زمین کاشته شده باشد.

مستند به ماده مذکور و همچنین نظرات مطرح شده، اگر کسی حبه و اصله دیگری را در زمین خود بکارد یا زمین دیگری را غصب کند و تخم و نهال متعلق به خود را در آن بکارد یا اینکه زمین و بذر و … همه غصبی باشد، در هر حال درخت و محصولی که از آن به بار می آید به صاحب زمین تعلق ندارد بلکه برای صاحب حبه و اصله است.

نتیجه

با توجه به موارد مذکور، اگر شخصی در ملک غصبی بذری بکارد یا در نتیجه باد بذر به ملک مجاور رود و بروید، طبق ماده 33 قانون مدنی، صاحب بذر ماک شناخته خواهد شد.

منابع

• کاتوزیان، اموال و مالکیت، ش 161