حسین جواهری
حسین جواهری
شماره تماس: 09127111049 / شماره پروانه: ۷۶۴۵۷

فهرست مطالب

دیه در قانون

دیه در لغت به معنی خون بها و عقل می باشد. واژه عقل در معنی “بستن” هم به کار می‌رود. وقتی می‌گوییم که دیه به معنی عقل می باشد، در واقع به این معنی اشاره داریم چرا که در مواردی و به نحوی مقتضی با پرداخت دیه می‌توانیم پرونده را ببندیم و آن‌ها را راضی کنیم. به همین دلیل در تعریف دیه، از کلمه عقل نیز استفاده شده است.

ماده ۴۴۸ قانون مجازات اسلامی دیه را چنین تعریف می‌کند: دیه مال معینی است که در شرع مقدس، به سبب جنایت غیر عمدی بر نفس، عضو یا منفعت، یا جنایت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد، مقرر شده است.

مفهوم فاضل دیه

در فقه فاضل دیه مقدار فزونی دیه جانی بر دیه مجنیّ علیه است. به عبارتی دیگر فاضل دیه مقدار مازاد بر دیه مجنیّ علیه در فرض متفاوت بودن دیه او با دیه جانی است مانند زمانی که کشته شده زن و کشنده مرد باشد، اولیای دم زن باید نصف دیه کامل را که مازاد بر دیه زن است به اولیای مرد بدهند و سپس او را قصاص کنند. یا آنکه مقتول یک مرد باشد، لیکن قاتل دو مرد یا بیشتر باشند.

فاضل دیه در قتل زن مسلمان توسط مرد غیرمسلمان

هرگاه زن مسلمانی کشته شود در صورتی که قاتل مرد غیر مسلمان باشد قصاص ثابت است و بنا بر قسمت اخیر ماده 382 قانون مجازات اسلامی قاتل بدون پرداخت چیزی قصاص می شود. بنابر این در مورد قتل زن مسلمان توسط مرد غیر مسلمان حکم مازاد دیه جریان ندارد و بدون پرداخت مازاد دیه می توان مرد غیر مسلمان را به علت قتل زن مسلمان قصاص کرد.

ماده ۳۸۲ قانون مجازات اسلامی: 

هرگاه زن مسلمانی عمداً کشته شود، حق قصاص ثابت است لکن اگر قاتل، مرد مسلمان باشد، ولی دم باید پیش از قصاص، نصف دیه کامل را به او بپردازد و اگر قاتل، مرد غیر مسلمان باشد، بدون پرداخت چیزی قصاص می‌شود. در قصاص مرد غیرمسلمان به سبب قتل زن غیرمسلمان، پرداخت مابه التفاوت دیه آنها لازم است.

شبکه های اجتماعی: