مشارکت در قتل

مشارکت در قتل زمانی محقق می‌شود که دو یا چند نفر در عملیات اجرایی قتل شرکت داشته باشند.

مشارکت در قتل زمانی محقق می‌شود که دو یا چند نفر در عملیات اجرایی قتل شرکت داشته باشند.در قانون مجازات اسلامی آمده است که اگر دو یا چند نفر به صورت مشترک فرد دیگری را بکشند، ولی‌دم می‌تواند برای همه این افراد درخواست قصاص کند. شرکت در قتل هنگامی محقق می‌شود که مقتول با ورود ضرب و جرح  توسط چند نفر کشته شود و مرگ او به دلیل عمل همه این افراد باشد، فارغ از اینکه عمل جداگانه هر یک از این افراد به تنهایی برای قتل کافی باشد یا نباشد.

شرکت در انواع قتل

همان‌طور که می‌دانیم قتل به سه نوع عمدی، شبه‌عمدی و خطای محض تقسیم می‌شود؛ بنابراین، شرکت در قتل نیز بر سه نوع است:

الف- شرکت در قتل عمد: در این نوع قتل همه شرکاء قصد قتل دارند و یا رفتاری انجام می ‌دهند که نوعاً کشنده است؛ مانند ضربات چاقو، هل‌دادن از بلندی یا شهادت دروغ به‌طور عمدی که منتهی به اعدام یا قصاص فرد شود.

ب- شرکت در قتل غیرعمد: مانند این‌که اعضای تیم جرّاحی، با بی‌احتیاطی موجب مرگ بیمار شوند.

پ- شرکت در قتل خطای محض: مانند این‌که دو مجنون با حمله به فردی سبب قتل او شوند. در صورت مداخله شرکای متعدد ممکن است قتل نسبت به یکی از شرکاء، عمد و نسبت به دیگری، شبه‌عمد یا خطای محض باشد. مثلاً زمانی که فردی عمداً به همراه صغیر یا مجنون مرتکب قتل شود، جنایت صغیر و مجنون از نوع خطای محض است و جنایت فرد دیگر عمدی است. هم‌چنین، اگر شخصی دیگری را از بلندی به دره ای پرت کند و شخص دیگری به اشتباه در هنگام شکار به او شلیک کند، جنایت فرد نخست، عمدی و نسبت به دومی، غیرعمدی است.

برای شرکت در جرم در قانون مجازات اسلامی شرایطی آمده است که بر این پایه اند:
الف – علم و عمد : « برای ان که بتوان مرتکبین عمل مجرمانه را به عنوان شریک در جرم مجازات کرد ، لازم است که در زمان ارتکاب جرم ، نه تنها از ماهیت رفتار غیر قانونی خود علم و آگاهی داشته باشد، بلکه می بایست در ارتکاب عمل مجرمانه نیز سوء نیت داشته باشند».

ب – انجام عملیات اجرایی : «عملیات اجرایی ، تشکیل دهندة هر جرم مشخص معین است و افرادی که در انجام اینگونه از عملیات همکاری داشته باشند ، شریک جرم شناخته خواهند شد… قانونگذار ، مداخله در عملیات اجرایی را برای تحقق شرکت در جرم لازم و ضروری می داند.»

ج – مشارکت در یکی از جرایم : « شرکت در قتل زمانی محقق گشت که شخصی با دیگری در یکی از جرایم قابل تعزیر و بازدارنده ، مشارکت و همکاری داشته باشند و در حال حاضر ، ظاهرا برای تشخیص انواع جرایم قابل تعزیر می بایست به قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 مراجعه کرد».

مجازات شرکت در قتل

همه شرکا در قتل، به همان مجازات قاتل واحد محکوم می ‌شوند؛ مثلا اگر سه نفر مرتکب قتل عمدی شوند، هر سه نفر بعد از پرداخت مازاد دیه قصاص خواهند شد. اگر اولیای دم به پرداخت دیه راضی شوند، هر کدام از شرکا یک‌سوم دیه را پرداخت خواهند کرد.

اگر قتل نسبت به یک نفر عمد باشد و نسبت به دیگری شبه‌عمد یا خطای محض، آن‌که مرتکب قتل عمد شده، با پرداخت مازاد دیه قصاص و طرف دیگر به پرداخت نصف دیه و تعزیر محکوم می‌شود.
لازم به ذکر است که مجازات هر یک از شرکا در قتل، می ‌تواند متفاوت با سایرین باشد. برای مثال، اگر یکی از شرکا از علل موجهه جرم یا عوامل رافع مسئولیت برخوردار باشد، ممکن است از مسئولیت بری شود یا مجازات متفاوتی داشته باشد. علل مخففه یا علل مشدده مجازات نیز می‌ تواند سبب کمتر یا بیشترشدن مجازات هر یک از شرکا شود.