آیا مزاحمت تلفنی جرم است؟
منظور از مزاحمت تلفنی
منظور از مزاحمت تلفنی این است که یک نفر با استفاده از تلفن ثابت یا همراه خود یا دیگری، آگاهانه و به قصد آزار و ایجاد مزاحمت استفاده کند.
مزاحمت تلفنی به معنای استفاده نادرست از تلفن برای ایجاد اختلال، اذیت و آزار یا مزاحمت برای دیگران است. این عمل می‌تواند به شکل‌های مختلفی انجام شود، از جمله:
- تماس‌های مکرر و بی‌دلیل: تماس‌های پی‌درپی که هیچ هدف مشخص یا ضرورتی ندارند و فقط برای اذیت و آزار دیگران انجام می‌شوند.
- استفاده از کلمات توهین‌آمیز یا تهدیدآمیز: در تماس‌ها ممکن است از الفاظ رکیک، توهین‌آمیز یا تهدیدهایی برای آزار روحی و روانی فرد استفاده شود.
- سکوت در تماس: فرد تماس می‌گیرد اما هیچ حرفی نمی‌زند و صرفاً سکوت می‌کند تا طرف مقابل را دچار نگرانی یا ناراحتی کند.
- ارسال پیامک‌های نامناسب: ارسال پیام‌هایی که حاوی محتوای نامناسب، توهین‌آمیز یا تهدیدکننده باشد.
- فریب یا شوخی‌های بی‌جا: تماس‌هایی که با هدف فریب، دروغ‌گویی یا شوخی‌های ناپسند انجام می‌شود.
- نکته: برخی از رفتارهای مذکور ممکن است خود جرم مستقلی محسوب شود.
آیا مزاحمت تلفنی جرم است؟
در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، مزاحمت تلفنی جرم محسوب می‌شود و بر اساس قوانین، فرد خاطی ممکن است با جریمه‌های مالی، محرومیت از خدمات تلفنی یا حتی مجازات زندان مواجه شود. در ایران، طبق ماده 641 قانون مجازات اسلامی، مزاحمت تلفنی جرم انگاری شده و پیگیری آن از طریق پلیس فتا یا مخابرات امکان‌پذیر است. مستند به ماده 641 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی هر وقت کسی به وسیله تلفن یا دستگاه های مخابراتی دیگر برای اشخاص ایجاد مزاحمت کند، مجرم است.
ماده 641 قانون مجازات اسلامی (اصلاحی 1399/2/23): هر گاه کسی به وسیله تلفن یا دستگاه های مخابراتی دیگر برای اشخاص ایجاد مزاحمت نماید علاوه بر اجرای مقررات خاص شرکت مخابرات، مرتکب به حبس از پانزده روز تا سه ماه محکوم خواهد شد.
آیا با یک بار تماس یا ارسال پیام مزاحمت تلفنی محقق می شود؟
جرم مزاحمت تلفنی به مفهوم خاص اگرچه با توجه به سوابق تقنینی در حقوق ایران و لزوم تفسیر مضیق از نصوص کیفری نیاز به تکرار دارد؛ با این حال، ارسال یک بار پیامک (اعم از با محتوا یا بدون محتوا) نیز ممکن است از مصادیق مزاحمت تلفنی محسوب گردد که تشخیص آن در هر مورد، به عهده قاضی رسیدگی‌کننده است. (بر اساس نظریه مشورتی شماره 7/1403/44 مورخ 1403/02/18)
صلاحیت محلی در جرم مزاحمت تلفنی
صلاحیت محلی دادگاه به معنای تعیین محدوده جغرافیایی است که یک دادگاه در آن می‌تواند به دعاوی و شکایات رسیدگی کند. این نوع صلاحیت مشخص می‌کند که کدام دادگاه در یک منطقه خاص از کشور، شایستگی رسیدگی به یک دعوا را دارد. عدم رعایت مقررات مربوط به صلاحیت محلی می‌تواند روند رسیدگی را به تأخیر بیندازد و هزینه‌های اضافی برای طرفین ایجاد کند.
مستند به رأی وحدت رویه شماره 721 مورخ 1390/4/21 هیات عمومی دیوان عالی کشور، وقوع بزه مزاحمت برای اشخاص به وسیله تلفن یا دستگاه‌های مخابراتی دیگر – موضوع ماده 641 قانون مجازات اسلامی – منوط به آن است که نتیجه آن که مقصود مرتکب است محقق گردد، بنابراین در مواردی که اجرای مزاحمت از یک حوزه قضایی شروع و نتیجه آن در حوزه قضایی دیگر حاصل شود، محل حدوث نتیجه مزبور، محل وقوع جرم محسوب و مناط صلاحیت دادگاه رسیدگی‌کننده نیز همین امر خواهد بود.
شکایت از مزاحم تلفنی
مزاحمت تلفنی را می توان از چند طریق پیگیری کرد:
1. تماس با مخابرات یا اپراتور تلفن همراه
ابتدا با اپراتور تلفن همراه خود (مانند همراه اول، ایرانسل یا رایتل) یا مخابرات منطقه تماس بگیرید و موضوع مزاحمت را گزارش دهید. شماره تلفن مزاحم و تاریخ و زمان تماس‌ها یا پیام‌ها را ارائه دهید. اپراتور معمولاً درخواست شما را ثبت کرده و پیگیری‌های اولیه را انجام می‌دهد.
2. مراجعه به مخابرات
در صورت تکرار مزاحمت، به مخابرات منطقه خود مراجعه کنید:
- همراه داشتن کارت شناسایی (مانند کارت ملی) و مالکیت سیم‌کارت ضروری است.
- فرم مخصوص شکایت از مزاحمت تلفنی را پر کنید.
- شماره مزاحم را در فرم ذکر کرده و جزئیات مزاحمت را شرح دهید.
پس از ثبت شکایت، مخابرات تماس‌ها و پیام‌های شماره مزاحم را بررسی و اقدامات قانونی لازم را انجام می‌دهد.
3. مراجعه به کلانتری یا پلیس فتا
اگر مزاحمت‌ها شدید و همراه با تهدید، توهین یا سوءاستفاده باشد، به مراجع قضایی یا پلیس فتا مراجعه کنید. مدارک مزاحمت (مانند ضبط تماس‌ها، پیامک‌ها یا گزارش مخابرات) را همراه داشته باشید. شکایت خود را در کلانتری ثبت کنید و تقاضای پیگیری قضایی کنید.
4. ثبت شکایت در دادسرا
برای شکایت رسمی، باید به دادسرای محل زندگی خود مراجعه کنید:
- شکایت‌نامه‌ای با ذکر شماره مزاحم و جزئیات مزاحمت تنظیم کنید.
- مدارک و شواهد (مانند پیام‌ها یا صدای ضبط‌شده) را ارائه دهید.
- دادسرا معمولاً موضوع را به پلیس فتا یا مخابرات ارجاع می‌دهد تا بررسی‌های لازم انجام شود.
