مالکیت ما فی الذمه به چه معناست؟

ماده 300 قانون مدنی

اگر مدیون مالک مافی‌الذمه خود گردد ذمه او بری میشود مثل اینکه اگر کسی به مورث خود مدیون باشد پس از فوت مورث دین او‌ نسبت به سهم‌الارث ساقط می‌شود.

پی نوشت های ماده:

مالکیت مافی‌الذمه عبارت است از اینکه بر اثر فوت یکی از دو شخصی که بین آنها رابطه تعهد وجود دارد، دین یا طلب او به سبب وراثت یا وصایت به شخصی که طرف دوم تعهد است (مدیون) انتقال یابد یا اینکه طلبی به اراده طلبکار به بدهکار منتقل شود.

مالکیت ما فی‌الذمه، از جمله اسباب سقوط تعهدات است

مالكيت ما في الذمه ممکن است ناشی از یک عمل حقوقی با واقعه حقوقی باشد، مانند هبه دائن به مدیون یا فوت مورثی که از وارث خود طلبکار است.

برای تحقق مالکیت ما فی الذمه لازم است که اتحاد دو وصف طلبکار و بدهکار در یک شخص وجود داشته باشد

برای تحقق مالکیت ما فی الذمه جمع آمدن در یک دارایی شرط است.

مثال برای روشن شدن موضوع:

وضعیتی را تصور کنید که فرزندی به پدر خود مبلغی بدهکار است و قبل از ادای دین، پدر فوت می کند. در این حالت مدیون که پسر متوفی است، وارث متوفی خواهد بود و از اموال او و از جمله مبلغ مورد نظر ارث خواهد برد. در نتیجه پسر به پدر به دلیل دینی که داشته است مدیون بوده و به دلیل وراثت، طلبکار از همان دین می‌شود. در نهایت اینکه چون شخص نمی‌تواند از خود طلبکار باشد، در نتیجه دین ساقط می‌شود.

نکته: هر گاه پسر، وارث منحصر پدر باشد، تمام تعهدات به علت مالکیت مافی‌الذمه ساقط و در غیر این صورت تعهد به نسبت سهم‌الارث او از اموال مورث ساقط خواهد شد.