کوچه بن بست عمومی است یا خصوصی؟

مقدمه

در خصوص تملک کوچه ها بن بست مسائل مختلفی مطرح شده و برخی از دعاوی نیز در محاکم به این مورد اختصاص پیدا کرده است، در قانون مدنی نیز در ماده ای به آن پرداخته است. منظور از تملک در لغت به معنای مالک شدن است و منظور از کوچه های بن بست نیز کوچه های هستند که آخر آن مسدود باشد. ممکن که برخی از مالکین ساکن در کوچه های بن بست قصد داشته باشند که در کوچه را تصرف کنند یا در ورودی کوچه درب بگذارند که این تملک ممکن است موجب اختلافاتی شود.

تملک کوچه های بن بست

قانونگذار در مورد تملک معابر از جمله کوچه و خیابان، در ماده 24  قانون مدنی بیان می کند که : « هیچ‌کس نمی‌تواند طرق و شوارع عامه و کوچه ‌هایی را که آخر آنها مسدود نیست تملک نماید.»  از مفهوم این ماده می توان برداشت کرد که چنانچه انتهای کوچه ایی مسدود باشد قابلیت تملک خصوصی دارد لذا دیگر جز اموال عمومی محسوب نمی گردد. به عبارت دیگر چون استفاده از راه عبور در کوچه های بن بست مخصوص خانه های مجاور است، صاحبان این املاک می توانند در کوچه به دلخواه تصرف کنند و یا آن را تحت ملکیت خود درآورند. (کاتوزیان، اموال و مالکیت، ش 68)

با توجه به توضیحات فوق می توان گفت که تملک کوچه بن بست به این صورت است که مالکین ملک های که مجاور کوچه هستند، می توانند با توافق کوچه را بین خود تقسیم نمایند. البته لازم به ذکر است که منظور از مجاورین، آن خانه هایی است که درب منزلشان به کوچه باز می گردد. بنابراین کسانی که دیوار منزلشان در مجاورت کوچه است را شامل نخواهد شد. پس می توان گفت کوچه های بن بست ملک مشترک یا اختصاصی اشخاص است و جز اموال عمومی محسوب نمی گردد.

تراضی یا عدم تراضی در استفاده کوچه های بن بست

اگر چند مالک در یک کوچه بن بست باشد مالکین با توافق و تراضی می توانند به هر صورت که بخواهند از آن استفاده نمایند. ولی اگر تنها یک مالک در کوچه باشد که هر گونه تصرفی را که بخواهد به موجب قانون ، انجام دهد. در صورتی که هر یک از مالکان از حق سو استفاده نماید ، شاکی می تواند با مراجعه به دادگاه محل ملک ، دادخواست ممانعت از حق را بدهد.