مشاهده گالری تلفن همراه شخص دیگر بدون اجازه

آیا اگر کسی بدون اجازه از صاحب تلفن همراه، موبایل را بردارد و وارد فایل ها یا گالری شود آیا این عمل جرم است یا خیر؟

مقدمه

چک کردن گوشی دیگران بدون اجازه یک رفتار غیراخلاقی و نقض حریم خصوصی است. هر فردی حق دارد اطلاعات شخصی‌اش را حفظ کند و بدون نگرانی از دخالت دیگران از وسایل شخصی خود استفاده کند. ممکن است گوشی تلفن همراه به هر دلیل به دست شخص دیگر افتد، مثلا فردی گوشی خود را روی میز گذاشته و از اتاق بیرون رفته است؛ حال میخواهیم بدانیم که آیا اگر همکار او بدون اجازه از صاحب تلفن، موبایل را بردارد و وارد فایل ها یا گالری شود آیا این عمل جرم است یا خیر؟ قبل از رسیدن به پاسخ باید بدانیم که حریم شخصی در قانون ایران یکی از موضوعات مهم و مورد توجه است که در قوانین و مواد مختلف در موضوعات متعدد به آن پرداخته شده است.

تعریف حریم شخصی

حریم شخصی به مجموعه‌ای از حقوق و آزادی‌های فردی اطلاق می‌شود که به هر شخص امکان می‌دهد زندگی شخصی خود را بدون مداخله یا نظارت غیرمجاز دیگران، چه افراد، چه سازمان‌ها و چه دولت، کنترل کند. حریم شخصی مفهومی چندبعدی است که شامل جنبه‌های فیزیکی، اطلاعاتی، روانی و اجتماعی می‌شود. حریم شخصی به مجموعه‌ای از حقوق و آزادی‌هایی گفته می‌شود که فرد در زندگی شخصی، جسمی، اطلاعاتی و ارتباطات خود دارد و دیگران حق دخالت یا نظارت بر آن را بدون اجازه ندارند. این مفهوم شامل جنبه‌های مختلفی مانند مکاتبات، تماس‌ها، پیام‌ها، تصاویر شخصی، و اطلاعات دیجیتال می‌شود. حریم شخصی به عنوان یک حق بنیادین انسانی شناخته می‌شود. در بسیاری از قوانین ملی و بین‌المللی، از جمله اعلامیه جهانی حقوق بشر (ماده ۱۲) و کنوانسیون بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (ماده ۱۷)، به رسمیت شناخته شده است.

 :Article 12

No one shall be subjected to arbitrary interference with his privacy, family, home or correspondence, nor to attacks upon his honour and reputation. Everyone has the right to the protection of the law against such interference or attacks.

احدی در زندگی خصوصی، امور خانوادگی، اقامتگاه یا مکاتبات خود نباید مورد مداخله‌ها‌ی خود سرانه واقع شود و شرافت و اسم و رسمش نباید مورد حمله قرار گیرد. هر کس حق دارد که در مقابل این گونه مداخلات و حملات، مورد حمایت قانون قرار گیرد.

برخی از ابعاد حریم شخصی :

۱. حریم فیزیکی : شامل فضاهای فیزیکی و مکان‌های خصوصی افراد، مانند خانه، اتاق شخصی یا محل کار است. ورود به این فضاها بدون اجازه فرد، نقض حریم شخصی محسوب می‌شود.

۲. حریم اطلاعاتی : شامل اطلاعات محرمانه و خصوصی یک فرد، مانند اطلاعات مالی، پزشکی، یا سوابق شخصی است. دسترسی، جمع‌آوری، ذخیره یا افشای این اطلاعات بدون رضایت، تجاوز به حریم شخصی به شمار می‌آید.

۳. حریم ارتباطاتی : به مکالمات، پیام‌ها، نامه‌ها، ایمیل‌ها، و سایر اشکال ارتباطات اشاره دارد. شنود یا نظارت بر این ارتباطات بدون مجوز، نقض حریم شخصی است.

۴. حریم روانی و احساسی : به آزادی فرد برای داشتن افکار، احساسات، و باورهای شخصی بدون ترس از مداخله یا نظارت دیگران اشاره دارد. تحمیل فشار روانی یا تجسس در این جنبه، تعرض به حریم شخصی تلقی می‌شود.

حریم شخصی در برخی از قوانین ایران

قانون ایران تلاش کرده است تا حریم شخصی را در حوزه‌های مختلف تضمین کند، اما همچنان نیاز به تقویت قوانین، شفاف‌سازی مفاهیم و آگاهی‌بخشی به مردم وجود دارد. احترام به حریم شخصی، یک اصل اخلاقی و قانونی است که نقش مهمی در ایجاد جامعه‌ای سالم و امن ایفا می‌کند. قوانین مختلفی درخصوص حریم شخصی وضع شده است که برخی از قوانین مرتبط با حریم شخصی به شرح ذیل است :

اصل 22 قانون اساسی :

• حیثیت، جان، مال، حقوق، مسکن و شغل اشخاص از تعرض مصون است مگر در مواردی که قانون تجویز کند.

اصل 25 قانون اساسی :

• هر یک از مستخدمین و مامورین دولتی، مراسلات یا مخابرات یا مکالمات تلفنی اشخاص را در غیر مواردی که قانون اجازه داده حسب مورد مفتوح یا توقیف یا معدوم یا بازرسی یا ضبط یا استراق سمع نماید یا بدون اجازه صاحبان آنها مطالب آنها را افشاء نماید به حبس از یک سال تا سه سال و یا جزای نقدی از 264,000,000 تا 825,000,000 ریال محکوم خواهد شد.

ماده 583 قانون مجازات اسلامی (جزای نقدی اصلاحی 1403/3/30) :

دسترسی غیرمجاز

هرکس به طور غیرمجاز به داده ها یا سامانه های رایانه ای یا مخابراتی که به وسیله تدابیر امنیتی حفاظت شده است دسترسی یابد، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از شصت و شش میلیون (66,000,000) ریال تا دویست و شصت و چهار میلیون (264,000,000) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد با توجه به ماده 1 قانون جرایم رایانه ای، دسترسی غیرمجاز به داده ها با سامانه های رایانه ای یا مخابراتی، چنانچه حفاظت شده باشند، جرم بوده و مرتکب حسب حکم ماده مذکور به حبس یا جزای نقدی یا هر دو محکوم می شود. منظور از عبارت “به وسیله تدابیر امنیتی حفاظت شده است” در ماده 1 این است که به عنوان مثال گوشی تلفن همراه دارای رمز ورود باشد. مع هذا در تحقق این جرم آنچه مهم است، حفاظت شده بودن داده ها توسط تدابیر امنیتی است. بنابراین صرف دسترسی به هر داده با سامانه رایانه ای یا مخابراتی که بواسطه تدابیر امنیتی حفاظت شده، جرم می باشد.

جاسوسی رایانه ایی

لازم به ذکر است که چنانچه دسترسی به داده های سری باشد، جرم جاسوسی رایانه ای محقق می شود. طبق ماده 3 قانون جرایم رایانه ایی هر کس به طور غیرمجاز نسبت به داده های سری درحال انتقال یا ذخیره شده در سامانه های رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده مرتکب اعمال زیر شود، به مجازات های مقرر محکوم خواهد شد:

ماده 3 قانون جرایم رایانه‌ای (جزای نقدی اصلاحی 1403/3/30) :

هرکس به طور غیرمجاز نسبت به داده های سری در حال انتقال یا ذخیره شده در سامانه های رایانه ای یا مخابراتی یا حاملهای داده مرتکب اعمال زیر شود، به مجازاتهای مقرر محکوم خواهد شد:

• الف) دسترسی به داده های مذکور یا تحصیل آنها یا شنود محتوای سری در حال انتقال، به حبس از یک تا سه سال یا جزای نقدی از دویست میلیون (200,000,000) ریال تا ششصد میلیون (600,000,000) ریال یا هر دو مجازات.

• ب) در دسترس قرار دادن داده های مذکور برای اشخاص فاقد صلاحیت، به حبس از دو تا ده سال.

• ج) افشاء یا در دسترس قرار دادن داده های مذکور برای دولت، سازمان، شرکت یا گروه بیگانه یا عاملان آنها، به حبس از پنج تا پانزده سال.

• تبصره 1 : داده های سری داده هایی است که افشای آنها به امنیت کشور یا منافع ملی لطمه می زند.

• تبصره 2 : آیین‌نامه نحوه تعیین و تشخیص داده های سری و نحوه طبقه بندی و حفاظت آنها ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون توسط وزارت اطلاعات با همکاری وزارتخانه های دادگستری، کشور، ارتباطات و فناوری اطلاعات و دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

مشاهده گالری تلفن همراه شخص دیگر

با توجه به آنچه گفته شد، در فرض سوال، (یعنی آیا اگر کسی بدون اجازه از صاحب تلفن همراه، موبایل را بردارد و وارد فایل ها یا گالری شود آیا این عمل جرم است یا خیر؟) باید گفت که اگر تلفن همراه بواسطه تدابیر امنیتی حفاظت شده باشند، بزه دسترسی غیرمجاز موضوع ماده 1 جرایم رایانه ایی محقق شده است و مرتکب به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از شصت و شش میلیون (66,000,000) ریال تا دویست و شصت و چهار میلیون (264,000,000) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. البته ناگفته نماند که ممکن است شخص با یک رفتار مرتکب چند رفتار مجرمانه شود که این مورد نیازمند بررسی است.

بیشتر بخوانید: آیا هک وای فای جرم است؟

حسین جواهری

شماره تماس مستقیم جهت انعقاد وکالت: 09127111049