محل انجام تعهد قراردادی کجاست؟
منظور از تعهدات قراردادی
تعهد قراردادی به معنای تعهدات و الزاماتی است که طرفین یک قرارداد، با توافق خود، برای انجام یا عدم انجام یک عمل خاص، بر عهده میگیرند. این تعهدات بر اساس اراده و توافق طرفین شکل میگیرد و از نظر قانونی الزامآور است. ارکان یک تعهد قراردادی عبارت است از:
طرفین تعهد: متعهد (شخصی که متعهد به انجام تعهد است) و متعهدٌله (شخصی که تعهد برای او انجام میشود).
موضوع تعهد: باید مشخص، مشروع و ممکن باشد.
سبب تعهد: دلیلی که تعهد بر آن استوار است و باید مشروع باشد.
ماده 219 قانون مدنی:
عقودی که بر طبق قانون واقع شده باشد بین متعاملین و قائم مقام آنها لازمالاتباع است مگر اینکه به رضای طرفین اقاله یا به علت قانونی فسخ شود.
تعهد قراردادی، اساس هر قرارداد و نقطه تمرکز روابط حقوقی بین طرفین است. رعایت اصول و الزامات مرتبط با این تعهدات، به حفظ عدالت و امنیت در معاملات کمک میکند.
ویژگیهای تعهد قراردادی
- ماهیت ارادی:
- تعهد قراردادی بر پایه توافق و اراده آزاد طرفین ایجاد میشود. طرفین باید با قصد و رضایت کامل قرارداد را منعقد کنند.
- منبع تعهد:
- منبع تعهد قراردادی همان قرارداد است که یا بر اساس عقود معین در قانون منعقد شده اند یا بر اساس ماده 10 قانون مدنی.
- بر اساس ماده 10 قانون مدنی ایران، قراردادهای خصوصی تا زمانی که مخالف قانون نباشند، معتبر و لازمالاجرا هستند.
- موضوع تعهد:
- موضوع تعهد قراردادی ممکن است انجام یک عمل (مانند ساختن یک بنا)، انتقال مالکیت (مانند فروش یک ملک)، یا عدم انجام یک عمل (مانند رقابت نکردن در یک حوزه کاری) باشد.
- الزامآوری:
- تعهدات قراردادی برای طرفین الزامآور است و در صورت عدم انجام، میتوان با مراجعه به مراجع قانونی، اجرای آن را خواستار شد یا خسارت مطالبه کرد.
انواع تعهدات قراردادی
تعهدات قراردادی یک شخص با توجه به قرارداد فی مابین آن ها قابل تفکیک و تشخیص است لیکن موارد ذیل به عنوان کاربردی ترین آن ها قابل بیان است:
تعهد به انجام کار: مانند تعهد یک پیمانکار برای ساخت یک ساختمان.
تعهد به تحویل مال: مانند تعهد فروشنده برای تحویل کالای فروختهشده.
تعهد به ترک فعل: مانند تعهد یک شخص برای عدم افشای اطلاعات محرمانه.
تعهدات پولی: مانند تعهد پرداخت مبلغ قرارداد.
ارکان تعهد قراردادی
- طرفین تعهد:
- متعهد : شخصی که متعهد به انجام تعهد است
- متعهدٌله : شخصی که تعهد برای او انجام میشود.
- موضوع تعهد:
- باید مشخص، مشروع و ممکن باشد.
- سبب تعهد:
- دلیلی که تعهد بر آن استوار است و باید مشروع باشد.
محل انجام تعهد قراردادی
پس از توافقات ممکن است در خصوص محل اجرا و انجام تعهد اختلاف نظر پیش آید که در این خصوص قانون مدنی تعیین تکلیف نموده است. تعیین مکان تأدیه اهمیت حقوقی زیادی دارد از جمله در تعیین دادگاه صالح جهت رسیدگی به اختلاف و قانون حاکم بر قرارداد مخصوصا در قراردادهای بین المللی.
مطابق با ماده 280 قانون مدنی اصولاً محل انعقاد عقد به عنوان محل اجرای تعهد شناخته می شود، ولی اگر توافق طرفین بر خلاف آن باشد یا حکم عرف، دلالت بر محل دیگری کند، ابتدا توافق طرفین و در صورت فقدان آن، حکم عرف، ملاک عمل خواهد بود.
در این خصوص توجه به دوکته لازم است:
نکته اول: در خصوص موضوع تعهدی که غیرمنقول است تعهد باید در محل وقوع مال غیرمنقول انجام شود.
بیشتر بخوانید: مال منقول و غیرمنقول چیست؟ و ضابطه تشخیص آن
نکته دوم: در تعهدات پولی، در صورت عدم ذکر نوع پول در قرارداد، تعهد باید به پولی پرداخت شود که در محل تادیه رواج قانونی و اجباری دارد.
بیشتر بخوانید : نقش الفاظ عرفی در عقود و اصل حاکمیت اراده
ماده 280 قانون مدنی:
انجام تعهد باید در محلی که عقد واقع شده به عمل آید مگر اینکه بین متعاملین قرارداد مخصوصی باشد یا عرف و عادت ترتیب دیگری اقتضا نماید.
ضمانت اجرای تعهدات قراردادی
اجبار به انجام تعهد: در صورت امکان، متعهد ملزم به اجرای تعهد خواهد شد.
فسخ قرارداد: اگر متعهد از انجام تعهد سرباز زند، متعهدٌله میتواند قرارداد را فسخ کند.
مطالبه خسارت: در صورت عدم اجرای تعهد یا اجرای ناقص آن، متعهدٌله میتواند خسارتهای وارده را مطالبه کند.
ماده 221 قانون مدنی:
اگر کسی تعهد اقدام به امری را بکند یا تعهد نماید که از انجام امری خودداری کند در صورت تخلف مسئول خسارت طرف مقابل است مشروط بر اینکه جبران خسارت تصریح شده و یا تعهد عرفاً به منزله تصریح باشد و یا بر حسب قانون موجب ضمان باشد.
با توجه به نظریه مشورتی شماره 7/92/1828 مورخ 1392/09/19 و با عنایت به ماده 221 قانون مدنی، در صورتی که در قرارداد برای انجام تعهد مدت معینی قید شده باشد و متعهد در مدت مذکور نسبت به انجام تعهد اقدام ننماید، با انقضای مدت خواهان برای مطالبه خسارت نیازی به اثبات تقصیر وی ندارد.
